Jak zanieczyszczenia powietrza wpływają na rozwój raka płuca? Przełomowe badania przedstawione podczas Kongresu ESMO 2022

Wpływ zanieczyszczenia powietrza na ryzyko rozwoju raka płuca był znany od wielu lat, jednak bardzo niewiele wiedzieliśmy na temat dokładnych mechanizmów z tym związanych. Pierwsze wyniki badań dokładnie analizujących ten problem przedstawił w Paryżu podczas tegorocznego kongresu Europejskiego Towarzystwa Onkologii Klinicznej (ESMO) Profesor Charles Swanton z Francis Crick Institute w Londynie.

Analizy epidemiologiczne zostały oparte na populacji występowania raka płuca z mutacjami w genie EGFR, który u około połowy przypadków dotyczy pacjentów bez wywiadu nikotynizmu. Badacze zaobserwowali istotnie wyższą częstość występowania tego podtypu raka płuca w rejonach o dużym poziomie zanieczyszczenia cząsteczkami o wielkości 2,5 µm (PM2,5). Swoje obserwacje walidowali w skali globalnej, a także szczegółowo w populacji mieszkańców poszczególnych regionów Anglii, Korei Południowej i Tajwanu.

Badacze po raz pierwszy eksperymentalnie potwierdzili wpływ cząsteczek PM2,5 na rozwój raka płuca. Wykorzystując genetycznie zmodyfikowane myszy, posiadające mutacje w genach EGFR lub KRAS w komórkach nabłonka płuc, które otrzymywały dotchawiczo cząsteczki PM2,5 potwierdzili znacznie częstszy rozwój raka płuca w porównaniu z grupą kontrolną, a ryzyko to było tym wyższe, im wyższa dawka podawanych cząsteczek PM2,5. Autorzy zbadali również dokładne mechanizmy molekularne z tym związane, wskazując na rolę miejscowego stanu zapalnego wywołanego zanieczyszczeniami czy udział interleukiny-1β.

Jak wskazuje Prof. Swanton, mutacje w genach EGFR czy KRAS są obecne w komórkach płuca u około 50% osób i związane są z naturalnym procesem starzenia. Ich obecność jest obligatoryjna do rozwoju tego podtypu raka płuca, ale poza samymi mutacjami niezbędne jest współwystąpienie innych czynników, takich jak zanieczyszczenia powietrza — co udowodnili w swoich badaniach.

Przedstawione wyniki mają bardzo ważne znaczenie w kontekście profilaktyki pierwotnej raka płuca. Zmniejszenie emisji niebezpiecznych cząsteczek do atmosfery ma szansę zmniejszyć ryzyko rozwoju raka płuca u znacznej grupy pacjentów. Jak warto podkreślić szacuje się, że cząsteczki PM2,5 w powietrzu doprowadzają globalnie do około 8 milionów zgonów rocznie, nie tylko z powodu raka płuca, ale także innych nowotworów, chorób sercowo naczyniowych czy demencji. Stanowi to większą liczbę niż zgony spowodowane przez tytoń.

Więcej szczegółów